بررسی اجمالی

ذات الریه عفونی است که کیسه های هوا را در یک یا هر دو ریه ملتهب می کند و ممکن است آن‎ها از مایع یا چرک (مواد چرکی) پر شوند و باعث سرفه همراه با بلغم یا چرک، تب، لرز و تنفس دشوار می‎شود. ارگانیسم های مختلفی از جمله باکتری ها، ویروس ها و قارچ ها می توانند باعث ذات الریه شوند.

ذات الریه می تواند از نوع خفیف تا تهدید کننده زندگی باشد که این مورد برای نوزادان و کودکان خردسال، افراد بالای 65 سال و افرادی که دارای مشکلات سلامتی یا سیستم ایمنی ضعیف هستند بسیار جدی است.

 

 

علائم

علائم و نشانه های ذات الریه از خفیف تا شدید متفاوت است و به عواملی مانند نوع میکروب ایجاد کننده و سن و سلامت کلی شما بستگی دارد. علائم و نشانه های خفیف غالباً شبیه علائم سرماخوردگی یا آنفولانزا است اما مدت زمان طولانی تری ادامه دارد.

علائم و نشانه های ذات الریه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درد قفسه سینه هنگام تنفس یا سرفه
• گیجی یا تغییر در آگاهی ذهنی (در بزرگسالان 65 سال به بالا)
• سرفه که ممکن است خلط ایجاد کند.
• خستگی
• تب، تعریق و لرزیدن
• حالت تهوع ، استفراغ یا اسهال
• تنگی نفس

نوزادان ممکن است هیچ نشانه ای از عفونت نداشته باشند یا ممکن است استفراغ کنند تب و سرفه داشته باشند، بی قرار یا خسته و بدون انرژی به نظر برسند یا در تنفس و غذا خوردن مشکل داشته باشند.

 

 

 

چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت دشواری در تنفس، درد قفسه سینه، تب مداوم (39 درجه سانتیگراد یا بالاتر) و سرفه مداوم به خصوص اگر در حال سرفه چرک هستید به پزشک مراجعه کنید.

افرادی که در گروه های پرخطر هستند در صورت دیدن این علائم بسیار مهم است به پزشک مراجعه کنند:

• بزرگسالان بالای 65 سال
• کودکان کمتر از 2 سال با علائم و نشانه ها
• افرادی که دارای یک بیماری زمینه ای سلامتی یا سیستم ایمنی ضعیف هستند
• افرادی که شیمی درمانی می کنند یا داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن استفاده می کنند

برای برخی از افراد مسن و افراد دارای نارسایی قلبی یا مشکلات مزمن ریه ذات الریه می تواند به سرعت به یک وضعیت تهدید کننده زندگی تبدیل شود.

 

 

علل

بسیاری از میکروب ها می توانند باعث ذات الریه شوند و شایعترین آنها باکتری‎ها و ویروس‎ها در هوای تنفسی ما هستند که بدن شما معمولاً از آلوده شدن این میکروب ها به ریه ها جلوگیری می کند اما گاهی اوقات این میکروب ها می توانند بر سیستم ایمنی بدن شما غلبه کنند حتی اگر سلامتی شما به طور کلی خوب باشد.

ذات الریه بر اساس انواع میکروب های ایجاد کننده و محل آلودگی شما طبقه بندی می شود.

ذات الریه حاصل جامعه

پنومونی اکتسابی در جامعه رایج ترین نوع پنومونی است که این امر در خارج از بیمارستان ها یا سایر مراکز بهداشتی درمانی رخ می دهد. ممکن است به علت:

• باکتریها: شایعترین علت پنومونی باکتریایی در ایالات متحده استرپتوکوک پنومونیه است که این نوع ذات الریه می تواند خود به خود یا بعد از سرماخوردگی یا آنفولانزا ایجاد شود و ممکن است یک قسمت (لوب) ریه را تحت تأثیر قرار دهد و به بیماری پنومونی لوبار شناخته می شود.
• ارگانیسم های شبه باکتری: مایکوپلاسما پنومونی نیز می تواند باعث پنومونی شود و به طور معمول علائم خفیف تری نسبت به انواع دیگر ذات الریه ایجاد می کند. ذات الریه پیاده روی (سینه پهلو) نامی غیررسمی است که به این نوع پنومونی داده می شود که معمولاً آنقدر شدید نیست که نیاز به استراحت در رختخواب داشته باشد.
• قارچ: این نوع ذات الریه بیشتر در افرادی که مشکلات سلامتی مزمن یا سیستم ایمنی ضعیف دارند و در افرادی که مقادیر زیادی از ارگانیسم ها را استنشاق کرده اند شایع است. قارچ های ایجاد کننده آن را می توان در خاک یا فضله پرندگان یافت و بسته به موقعیت جغرافیایی متفاوت است.
• ویروس ها: برخی از ویروس ها که باعث سرماخوردگی و آنفولانزا می شوند می توانند باعث ذات الریه شوند و ویروس ها شایع ترین علت ذات الریه در کودکان زیر 5 سال است. ذات الریه ویروسی معمولاً خفیف است اما در برخی موارد می تواند بسیار جدی شود مانند ویروس COVID-19 که ممکن است باعث ذات الریه شدید شود.

 

 

ذات الریه بیمارستانی

برخی از افراد در بیمارستان به جهت یک بیماری بستری می شوند اما ممکن است به ذات الریه مبتلا شوند. ذات الریه بیمارستانی می تواند جدی باشد زیرا باکتری های ایجاد کننده آن ممکن است در برابر آنتی بیوتیک مقاومت بیشتری داشته باشند و همچنین افرادی که به آن مبتلا می شوند از قبل بیمار هستند همچنین افرادی که از دستگاه تنفس استفاده می کنند (تهویه) که اغلب در بخش های مراقبت ویژه استفاده می شود ، در معرض خطر بیشتری از این نوع ذات الریه هستند.

پنومونی حاصل از مراقبت های بهداشتی

پنومونی حاصل از مراقبت های بهداشتی یک عفونت باکتریایی است که در افرادی که در مراکز مراقبت طولانی مدت زندگی می کنند یا در کلینیک های سرپایی از جمله مراکز دیالیز کلیه تحت مراقبت قرار می گیرند رخ می دهد و می‎تواند توسط باکتری هایی ایجاد شود که مقاومت بیشتری در برابر آنتی بیوتیک ها دارند.

پنومونی آسپیراسیون

پنومونی آسپیراسیون هنگامی رخ می دهد که غذا، نوشیدنی، استفراغ یا بزاق را در ریه های خود استنشاق کنید و در صورت ایجاد اختلال در رفلکس طبیعی مانند آسیب مغزی یا مشکل بلع یا استفاده بیش از حد از الکل یا مواد مخدر آسپیراسیون بیشتر اتفاق می افتد.

عوامل خطر

ذات الریه می تواند هرکسی را درگیر کند اما دو گروه سنی در معرض خطر بیشتر هستند که شامل:

• کودکانی که 2 سال یا کمتر دارند.
• افرادی که 65 سال یا بیشتر دارند.

سایر عوامل خطر عبارتند از:

• بستری شدن در بیمارستان اگر در بخش مراقبت های ویژه بیمارستان باشید: بیشتر در معرض خطر ذات الریه هستید به خصوص اگر از دستگاهی استفاده می کنید که به شما کمک می کند نفس بکشید.
• بیماری مزمن: اگر مبتلا به آسم، بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD) یا بیماری قلبی باشید به احتمال زیاد به ذات الریه مبتلا می شوید.
• سیگار کشیدن: سیگار کشیدن به دفاع طبیعی بدن شما در برابر باکتری ها و ویروس های ایجاد کننده ذات الریه آسیب می رساند.
• سیستم ایمنی ضعیف یا سرکوب شده: افرادی که HIV / AIDS دارند، پیوند اعضا انجام داده اند یا شیمی درمانی یا استروئیدهای طولانی مدت می شوند در معرض خطر هستند.

 

 

عوارض

حتی با درمان برخی از افراد مبتلا به ذات الریه به ویژه در گروه های پر خطر ممکن است عوارضی را تجربه کنند که شامل:

باکتریمی (باکتریها در جریان خون): باکتری هایی که از ریه های شما وارد جریان خون می شوند می توانند عفونت را به اندام های دیگر منتقل کنند و به طور بالقوه باعث از کار افتادن اندام شوند.
مشکل تنفس: اگر ذات الریه شما شدید است یا بیماری های مزمن ریوی دارید ممکن است در تنفس مشکل داشته باشید و برای بهبود ممکن است لازم باشد در بیمارستان بستری شوید و از دستگاه تنفس (ونتیلاتور) استفاده کنید.
پلورال افیوژن  (تجمع مایعات در اطراف ریه ها): ذات الریه ممکن است باعث جمع شدن مایعات در فضای نازک بین لایه های بافتی شود که روی ریه ها و حفره قفسه سینه (پلور) قرار دارد و اگر مایع آلوده شود ممکن است لازم باشد از طریق لوله قفسه سینه تخلیه شود یا با جراحی برداشته شود.
آبسه ریه: اگر چرک در حفره ای در ریه ایجاد شود آبسه ایجاد می شود که معمولاً با آنتی بیوتیک درمان می شود و گاهی اوقات برای از بین بردن چرک به جراحی یا درناژ با یک سوزن یا لوله طولانی که درون آبسه قرار گرفته است نیاز است.

جلوگیری

• برای کمک به جلوگیری از ذات الریه واکسن بزنید واکسن در دسترس است تا از برخی انواع ذات الریه و آنفولانزا جلوگیری کند. دستورالعمل های واکسیناسیون با گذشت زمان تغییر کرده است پس بنابراین حتی اگر قبلاً واکسن پنومونی دریافت کرده اید حتماً وضعیت واکسیناسیون خود را با پزشک خود بررسی کنید.
• اطمینان حاصل کنید که کودکان واکسینه می شوند. پزشکان واکسن ذات الریه را برای کودکان کمتر از 2 سال و کودکان 2 تا 5 ساله که در معرض خطر خاصی از بیماری پنوموکوک هستند، توصیه می کنند.
• برای محافظت از خود در برابر عفونت های تنفسی که گاهی اوقات منجر به ذات الریه می شود، دستان خود را به طور مرتب بشویید یا از ضد عفونی کننده دست با الکل استفاده کنید.
• سیگار نکشید سیگار کشیدن به دفاع طبیعی ریه های شما در برابر عفونت های تنفسی آسیب می رساند.
• سیستم ایمنی بدن خود را قوی نگه دارید.
• به اندازه کافی بخوابید.
• به طور منظم ورزش کنید
• یک رژیم غذایی سالم داشته باشید.

 

منبع : www.mayoclinic.org