بررسی اجمالی

مننژیت درواقع التهاب مننژ، غشایی که مغز و نخاع را پوشانده می باشد. اگرچه می تواند افراد در هر سنی را تحت تأثیر قرار دهد، نوزادان زیر 2 سال در بیشترین خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند پس کودک شما هنگامی که باکتری ها، ویروس ها یا قارچی که قسمت دیگری از بدن او را آلوده می کند با جریان خون به مغز و نخاع فرد مبتلا به مننژیت می شود.

در سال از هزار تولد حدود 0.1 تا 0.4 نوزادان به مننژیت مبتلا می شوند و طی ارزیابی سال 2017 این یک بیماری جدی است اما 90 درصد این نوزادان زنده می مانند اما استفاده از واکسیناسیون علیه مننژیت باکتریایی تعداد نوزادانی را که به آن مبتلا می شوند به طرز چشمگیری کاهش می دهد.

علائم مننژیت در نوزادان

علائم می تواند خیلی سریع بروز کند و آرامش کودک شما را سلب کند به خصوص هنگامی که در آغوش گرفته می شود. از علائم دیگر در کودک ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تب شدید ناگهانی
• کم اشتهایی
• استفراغ
• کمتر از حد معمول فعال یا پرانرژی باشید.
• خواب آلودگی یا بیدار شدن از خواب سخت است
• تحریک پذیرتر از حد معمول
• برجستگی نقطه نرم سر نوزادان

سایر علائم در کودک مانند:

• سردرد شدید
• سفتی گردن
• حساسیت به نور شدید

گاهی ممکن است کودک دچار تشنج شود و بسیاری از اوقات این امر به دلیل تب بالا و نه خود مننژیت است.

 

 

دلایل مننژیت در نوزادان

باکتری ها، ویروس ها یا قارچ ها می توانند باعث بروز این بیماری در نوزاد شوند با اینکه مدت هاست که مننژیت ویروسی شایع ترین علت مننژیت است و از زمان تولید واکسن برای جلوگیری از مننژیت باکتریایی این نوع مننژیت به طور فزاینده ای غیر معمول است و همچنین مننژیت قارچی نادر است.

مننژیت ویروسی

معمولاً به اندازه مننژیت باکتریایی یا قارچی جدی نیست اما برخی ویروس ها باعث عفونت شدید می شوند و ویروسهای رایج که معمولاً باعث بیماری خفیف می شوند عبارتند از:

آنترو ویروس های غیر پولیپی: این ویروس ها بیشتر موارد مننژیت ویروسی را در ایالات متحده ایجاد می کنند و آنها باعث انواع مختلفی از عفونت ها از جمله سرماخوردگی می شوند. بسیاری از افراد به این عفونت مبتلا می شوند اما تعداد بسیار کمی به مننژیت مبتلا می شوند که ویروس ها در صورت تماس کودک شما با مدفوع آلوده یا ترشحات دهانی گسترش می یابند.
آنفلوانزا: این ویروس که باعث آنفلوانزا می شود از طریق تماس با ترشحات ریه یا دهان فردی که به آن آلوده شده منتقل می شود.
ویروس های سرخک و اوریون: مننژیت عارضه نادر این ویروس های بسیار مسری است و آنها به راحتی از طریق تماس با ترشحات آلوده از ریه ها و دهان منتشر می شوند.

ویروس هایی که می توانند مننژیت بسیار شدید ایجاد کنند عبارتند از:

واریسلا: این ویروس باعث آبله مرغان می شود و به راحتی در اثر تماس با فرد آلوده به آن پخش می شود.
ویروس هرپس سیمپلکس: نوزاد معمولاً آن را از مادر خود در رحم یا هنگام تولد دریافت می کند.
ویروس نیل غربی: این امر توسط نیش پشه منتقل می شود.

کودکان زیر 5 سال از جمله نوزادان بیشتر در معرض ابتلا به مننژیت ویروسی قرار دارند و نوزادان تا 1 ماهگی بیشتر به عفونت ویروسی شدید مبتلا می شوند.

مننژیت باکتریایی

در طی 28 روز اول زندگی مننژیت باکتریایی اغلب توسط باکتری ایجاد می شود که شامل:

استرپتوکوک گروه B: این بیماری معمولاً از بدو تولد از مادر به نوزاد منتقل می شود.
باسیل گرم منفی: مانند اشریشیا کلی (E. coli) و کلبسیلا پنومونیه می تواند از طریق غذای آلوده یا از مادر به کودک در هنگام تولد پخش شود.
لیستریا مونوسیتوژنز: نوزادان معمولاً این را از مادرشان در رحم می گیرند و گاهی ممکن است کودک در حین زایمان به آن مبتلا شود که مادر با خوردن غذای آلوده به آن مبتلا می شود.

در کودکان زیر 5 سال از جمله نوزادان بالای 1 ماه رایج ترین باکتری که باعث مننژیت می شود:

استرپتوکوک پنومونیه: این باکتری در سینوس ها، بینی و ریه ها یافت می شود و از طریق تنفس در هوایی که فرد آلوده عطسه یا سرفه کرده، گسترش می یابد که این شایعترین علت مننژیت باکتریایی در نوزادان زیر 2 سال است.
نایسریا مننژیت: این دومین علت شایع این بیماری است که در اثر تماس با ترشحات ریه ها یا دهان فرد آلوده به آن گسترش می یابد.
هموفیلوس آنفلوانزا نوع بی (Hib): در اثر تماس با ترشحات دهان شخص ناقل منتقل می شود. ناقلین باکتری معمولاً خود بیمار نیستند اما می توانند شما را بیمار کنند و یک نوزاد باید برای بدست آوردن آن برای چند روز با حامل در تماس نزدیک باشد که حتی در این صورت بیشتر نوزادان فقط ناقل می شوند و به مننژیت مبتلا نمی شوند.

مننژیت قارچی

بسیار نادر است زیرا معمولاً فقط در افرادی با سیستم ایمنی ضعیف دیده می شود و انواع مختلفی از قارچ ها می توانند باعث ایجاد مننژیت شوند. سه نوع قارچ در خاک زندگی می کند و یک نوع در اطراف فضولات خفاش و پرندگان زندگی می کند که با تنفس وارد بدن می شود. نوزادانی که زودهنگام به دنیا می آیند و وزن زیادی ندارند بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت قارچی هستند.

تشخیص مننژیت در نوزادان

آزمایشات می تواند تشخیص مننژیت را تأیید کرده و مشخص کند که چه ارگانیسمی باعث ایجاد آن شده است که آزمایشات عبارتند از:

کشت خون: خون خارج شده از ورید کودک در صفحات خاصی پخش می شود که باکتری ها، ویروس ها یا یک قارچ به خوبی روی آنها رشد می کند پس اگر هر ارگانیسمی رشد کند احتمالاً علت مننژیت است.
آزمایش خون: مقداری از خون خارج شده در آزمایشگاه از نظر علائم عفونت تجزیه و تحلیل می شود.
پنچری کمر: این آزمایش در اصطلاح ضربه نخاعی نیز نامیده می شود که مقداری از مایعاتی که مغز و نخاع کودک شما را احاطه کرده است برداشته و آزمایش می شود و همچنین روی پلیت های مخصوص قرار داده می شود تا ببینید آیا چیزی رشد می کند یا نه؟
سی تی اسکن: پزشک شما ممکن است سی تی اسکن از سر کودک شما انجام دهد تا ببینید آیا آبسه وجود دارد.

درمان مننژیت در نوزادان

درمان این بیماری بستگی به علت آن دارد و نوزادان مبتلا به برخی از انواع مننژیت ویروسی بدون هیچ درمانی بهبود می یابند. با این حال هر زمان که مشکوک به این بیماری هستید همیشه کودک خود را در اسرع وقت به پزشک منتقل کنیدتا زمانی که پزشک آزمایشات را انجام ندهد نمی توانید مطمئن باشید که چه چیزی باعث آن شده است زیرا علائم مشابه سایر موارد است که در صورت نیاز درمان باید در اسرع وقت شروع شود تا نتیجه خوبی داشته باشد.

مننژیت ویروسی

بیشتر اوقات مننژیت ناشی از ویروس های غیر پولیپی، آنفلوانزا و ویروس اوریون و سرخک خفیف است که با این حال نوزادان جوان بیشتر در معرض خطر جدی بیماری هستند اما نوزادی که به آن مبتلا شده است ممکن است طی 10 روز بدون نیاز به هیچ درمانی بهبود یابد.

مننژیت ناشی از ویروس های دیگر مانند واریسلا، هرپس سیمپلکس و ویروس نیل غربی می تواند جدی باشد و این ممکن است بدان معنی باشد که کودک شما باید در بیمارستان بستری شود و با داروهای ضد ویروسی داخل وریدی (IV) تحت درمان قرار گیرد.

مننژیت باکتریایی

از آنتی بیوتیک ها برای درمان مننژیت باکتریایی استفاده می شود و به آنها اغلب از طریق IV داده می شود که کودک شما احتمالاً باید در بیمارستان بماند.

مننژیت قارچی

عفونت های قارچی با داروی ضد قارچ به صورت IV درمان می شوند و کودک شما به احتمال زیاد مجبور است یک ماه یا بیشتر در بیمارستان تحت درمان قرار بگیرد که این به این دلیل است که به سختی می توان از عفونت های قارچی خلاص شد.

 

 

جلوگیری از مننژیت در نوزادان

واکسن ها می توانند از بسیاری از انواع مننژیت جلوگیری کنند اما نه از همه و هیچ یک 100 درصد موثر نیستند بنابراین حتی نوزادانی که واکسینه شده اند نیز می توانند به مننژیت مبتلا شوند. توجه داشته باشید که اگرچه یک واکسن مننژیت وجود دارد اما این نوع واکسن برای یک نوع خاص از مننژیت باکتریایی است و به طور کلی برای کودکان بزرگتر و نوجوانان در ایالات متحده توصیه می شود و در نوزادان استفاده نمی شود. در برخی از کشورها مانند انگلستان، نوزادان اغلب واکسن مننژیت دریافت می کنند.

مننژیت ویروسی

واکسن ها علیه ویروس هایی که می توانند منجر به مننژیت شوند عبارتند از:

آنفلوانزا: مننژیت ناشی از ویروس آنفولانزا محافظت می کند و هر ساله از 6 ماهگی شروع می شود و اگرچه نوزادان کوچکتر از این واکسن استفاده نمی کنند اما در صورت واکسیناسیون اعضای خانواده و سایر افرادی که در اطراف کودک شما هستند، محافظت می کند.
واریسلا: این واکسن از آبله مرغان محافظت می کند و اولین مورد زمانی که کودک شما 12 ماهه است داده می شود.
سرخک ، اوریون ، سرخچه (MMR): اگر کودک شما به سرخک یا اوریون مبتلا شود می تواند منجر به مننژیت شود و این واکسن از آن ویروس ها محافظت می کند که اولین دوز در 12 ماهگی تجویز می شود.

مننژیت باکتریایی

واکسن برای جلوگیری از عفونت هایی که می تواند منجر به مننژیت باکتریایی در نوزادان شود:

واکسن هموفیلوس آنفلوانزا نوع بی (Hib): این از باکتری همویلوس آنفلوانزا محافظت می کند و در کشورهای پیشرفته مانند ایالات متحده تقریباً این نوع مننژیت را از بین برده است. واکسن کودک را از ابتلا به مننژیت و ناقل شدن محافظت می کند که کاهش تعداد ناقلین منجر به مصونیت همگان می شود و این بدان معناست که حتی نوزادانی که واکسینه نشده اند از برخی محافظت ها برخوردار هستند زیرا احتمال اینکه با حامل در تماس باشند کم است. اولین دوز در 2 ماهگی تجویز می شود.
واکسن پنوموکوک (PCV13): این امر از مننژیت ناشی از بسیاری از سویه های استرپتوکوک پنومونیه محافظت می کند. اولین دوز در 2 ماهگی تجویز می شود.
واکسن مننگوکوک: این واکسن از نایسریا مننژیت محافظت می کند و این دارو به طور معمول تا 11 سالگی تجویز نمی شود مگر اینکه در سیستم ایمنی کودک مشکلی پیش بیاید یا اینکه آنها به کشورهایی که این باکتری رایج است سفر کنند که اگر چنین باشد از 2 ماهگی شروع می شود

استرپتوكز گروه B: می توان آنتی بیوتیك ها را در حین زایمان به مادر داد تا از بروز آن جلوگیری كند.

زنان باردار باید از پنیری که با شیر غیر پاستوریزه درست می شود خودداری کنند زیرا این منبع رایج لیستریا است و این کمک می کند مادر نتواند به لیستریا مبتلا شود و سپس آن را به کودک خود منتقل کند.

برای جلوگیری از عفونت اقدامات احتیاطی عمومی را دنبال کنید:

• دستان خود را مرتباً بشویید به ویژه قبل از دست زدن به غذا و بعد از آن
• استفاده از حمام
• پوشک کودک خود را مرتبا تغییر دهید.
• پوشاندن دهان برای عطسه یا سرفه
• مراقبت از کسی که ممکن است عفونت داشته باشد.
• از تکنیک مناسب شستن دست استفاده کنید که این به معنای حداقل 20 ثانیه شستن با صابون و آب گرم است و حتما مچ و زیر ناخن و لای انگشتان خود را بشویید.
• هر بار که عطسه می کنید یا سرفه می کنید دهان خود را با داخل آرنج یا دستمال خود بپوشانید و اگر از دست خود برای پوشاندن استفاده می کنید بلافاصله آن را بشویید.
• مواردی را که ممکن است حامل بزاق باشند مانند نی، فنجان، بشقاب و ظروف به اشتراک نگذارید و از بوسیدن شخصی که بیمار است خودداری کنید.
• اگر دستان شما شسته نشده اند به دهان یا صورت خود دست نزنید.
• مرتباً اشیایی را که اغلب لمس می کنید تمیز و ضد عفونی کنید.

مننژیت قارچی

هیچ واکسنی برای مننژیت قارچی وجود ندارد و نوزادان به طور معمول در محیطی که اکثر قارچ ها زندگی می کنند نیستند بنابراین بعید است که به مننژیت قارچی مبتلا شوند.

اثرات و چشم انداز بلند مدت

مننژیت یک عفونت غیر معمول اما جدی و تهدید کننده زندگی است و با این حال کودک تقریباً همیشه تشخیص می یابد و به موقع تشخیص داده می شود. اگر درمان به تأخیر بیفتد کودک هنوز می تواند بهبود یابد اما ممکن است با یک یا چند اثر طولانی مدت مواجه شود که شامل:

• نابینایی
• ناشنوایی
• تشنج
• هیدروسفالی
• ضربه مغزی
• مشکلات یادگیری

منبع CDCTrusted برآورد می کند 85 تا 90 درصد افراد (نوزادان و بزرگسالان) مبتلا به مننژیت ناشی از باکتری های مننژوکوک زنده مانده اند و حدود 11 تا 19 درصد تأثیرات طولانی مدت خواهد داشت. این ممکن است ترسناک به نظر برسد اما به روشی دیگر حدود 80 تا 90 درصد افرادی که بهبود می یابند هیچ اثر طولانی مدتی ندارند و CDC تخمین زده است که 92 درصد از کودکان منبع معتبر مننژیت به دلیل پنوموکوک زنده مانده اند.

مننژیت انگلی

این نوع مننژیت کمتر از مننژیت ویروسی یا باکتریایی است و علت آن انگلی هایی است که در خاک، مدفوع و برخی از حیوانات و مواد غذایی مانند حلزون ها، ماهی های خام، مرغ ها یا محصولات تولید شده وجود دارد. یک نوع مننژیت انگلی از سایر موارد نادر است که به آن مننژیت ائوزینوفیلیک (EM) گفته می شود  سه انگل اصلی مسئول EM هستند. این شامل:

• آنژیوسترونژیلوس کانتونانسیس (Angiostrongylus cantonensis)
• کرم گردو راکون (Baylisascaris procyonis)
• گناتوستوما اسپینی ژروم (Gnathostoma spinigerum)

این نوع از فردی به فرد دیگر منتقل نمی شود و در عوض این انگل ها یک حیوان را آلوده می کنند یا در غذایی که انسان می خورد مخفی می شوند پس اگر انگل یا تخمهای انگلی هنگام بلع عفونی باشند ممکن است عفونت رخ دهد.

یک نوع بسیار نادر، مننژیت آمیبیک که نوع تهدید کننده زندگی عفونت است و هنگامی که در دریاچه ها، رودخانه ها یا برکه های آلوده شنا می کنید یکی از چندین نوع آمبا از طریق بینی وارد بدن می شود که انگل می تواند بافت مغز را از بین ببرد، در نهایت ممکن است باعث توهم، تشنج و سایر علائم جدی شود و گونه ای که معمولاً شناخته می شود نگلیریا فاولری (Naegleria fowleri) است.

 

منبع : https://www.mayoclinic.org